Radika

Radika je reka koja izvire na planini Vraca (deo Šar planine), na nadmorskoj visini od 2.200 m, na jugozapadu Kosova i Metohije, pa zatim većim delom teče na zapadu Severne Makedonije, do svog ušća u Crni Drim. Radika je ukupno dugačka 67 km.

Na samom izvoru Radika je potok pod imenom Crni Kamen koji izvire na padinama planine Vraca, južnog dela Šar planine, ispod vrha Golema Vraca 2.582 metra. Potok Crni Kamen u početku teče na zapad, kroz kraj koji se zove – Gora, zatim savija uz planinu Vraca, a potom teče na jug, ka makedonskoj granici, gde se spaja sa drugom pritokom Ćafa Kadis i od granice reka nosi naziv Radika.

Gornja Radika je duga samo 8 km duga, i zahvaljujući ljudskoj intervenciji sada (nazažalost) delomično pripada slivu Egejskog mora, dok donji tok Donje Radike teče prema Jadranskom moru. Kod sela Volkovija napravljen je sistem kanala koji odvodi deo voda do veštačkog Mavrovskog jezera, a zatim podzemnim cevima u reku Vardar.

Na svom 44 km dugom toku, Radika teče prema jugu, zatim prolazi kroz kilometar duboku klisuru između planina Korab i Dešat, na zapadu, i Bistre i Stogova, na istoku.

Dolina reke Radike je veoma atraktivna, u njoj se nalazi manastir Sveti Jovan Bigorski (1 km od sela Rostuše), zatim termalno kupalište i lečilište Kosovratska banja, sa sumpornom vodom od 49°C. U dolini se nalaze i prelepa sela sa originalnom makedonskom narodnom arhitekturom, kao što su: Bituše, Janče, Gari, Lazaropolje i druga.

Nakon toga, reka Radika je uticala u Crni Drim (Jadranski sliv), ali je sada ušće poplavljeno izgradnjom brane i veštačke akumulacije Debarsko jezero.

Na svom putu do ušća u Crni Drim, Radika prima četiri veće pritoke: Ribnicu, Mavrovsku reku, Žirovničku reku i Malu reku.

Voda reke Radike je izuzetno hladna, čista i bistra, ima tamnozelenu boju, zbog velike koncentracije kalcijum karbonata. U reci živi jadranska forma potočne pastrmke, a nekada je bilo i glavatice koje je ulazila iz Crnog Drima na mrest. Sada je ta vrsta najverovatnije trajno nestala iz Radike, a upitno je i njeno prisutsvo u čitavom slivu Drima, koja je degradiran izgradnjom niza hidroelektrana i ogromnih veštačkih jezera na teritoriji Albanije.

Dolina reke je oduvek bila trasa puteva koji povezuju gradove u kotlinama zapadne Makedonije, Gostivar, Debar, Tetovo i Ohrid.